OPOZYCJA GLIWICKA 1945-1990 JAN JURKIEWICZ
Jurkiewicz_Jan_1136_1

JAN JURKIEWICZ

Jan Jurkiewicz był działaczem Niezależnego Zrzeszenia Studentów na Uniwersytecie Śląskim i opozycji demokratycznej, organizatorem strajków studenckich. Internowany w stanie wojennym, redaktor podziemnego pisma „Wyzwolenie”.

Jan Jurkiewicz urodził się 30 marca 1957 r. w Gliwicach. Po szkole średniej rozpoczął studia historyczne na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, które ukończył w 1984 r. W październiku 1980 r. był jednym ze współzałożycieli Niezależnego Stowarzyszenia Studentów (NZS) na Uniwersytecie Śląskim. Od listopada 1980 r. był redaktorem niezależnego pisma „Aspekt” oraz współpracownikiem Wszechnicy Górnośląskiej. Od 11 marca 1981 r. pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Zarządu Organizacji Wydziałowej NZS na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego, a od 14 kwietnia 1981 r. również wiceprzewodniczącego Komisji Uczelnianej NZS na tejże uczelni. W listopadzie i grudniu 1981 r. stał na czele Uczelnianego Komitetu Strajkowego. Po wprowadzeniu stanu wojennego, 14 grudnia 1981 r. przyłączył się do strajkujących w Hucie Baildon w Katowicach. Tam został zatrzymany. Internowany 18 grudnia 1981 r. trafił do Ośrodka Odosobnienia w Zabrzu-Zaborzu, skąd w marcu 1982 r. przewieziono go do Ośrodka Odosobnienia w Uhercach. Zwolniony z internowania w lipcu 1982 r. ponownie zaangażował się w działalność opozycyjną. W latach 1982–1983 był redaktorem i współorganizatorem kolportażu podziemnego pisma „Wyzwolenie”. Objęty przez Służbę Bezpieczeństwa tzw. kontrolą operacyjną, „ze względu na uzasadnione przypuszczenie, iż w określonych sytuacjach może on inspirować środowisko do podejmowania negatywnych inicjatyw politycznych”, w ramach Kwestionariusza Ewidencyjnego, a następnie Sprawy Operacyjnego Rozpracowania kryptonim „Enzetesiak”. W maju 1983 r. został zatrzymany podczas przewożenia nakładu pisma „Wyzwolenie”. Dotkliwie pobity, dwa tygodnie spędził w szpitalu. Inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa do końca istnienia PRL. Wielokrotnie przesłuchiwany, zatrzymywany „do wyjaśnienia”. W 1983 r. nauczyciel historii w II Liceum Ogólnokształcącego w Gliwicach, a od 1984 r. pracownik Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu. W latach 1985–1986 współorganizował Sekcję Społeczno-Historyczną Duszpasterstwa Akademickiego przy katedrze Chrystusa Króla w Katowicach, organizował seminaria i zajęcia samokształceniowe, uczestniczył w kolportażu wydawnictw podziemnych. Współpracował z gliwickim Duszpasterstwem Ludzi Pracy prowadzonym przez o. Jana Siemińskiego przy kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Po upadku komunizmu pozostał związany z Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu. W latach 2005–2009 był dyrektorem tej placówki, a od 2009 r. pełnomocnikiem dyrektora ds. naukowych. Autor licznych opracowań dotyczących historii śląsko-dąbrowskiej „Solidarności”, NZS i opozycji na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim, specjalizował się w dziejach oporu społecznego i górnictwa w PRL. Redaktor naczelny Zeszytów Naukowych Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu „Górnik Polski”, od pierwszego numeru pisma. Za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości oraz respektowania praw człowieka w PRL został odznaczony przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę Krzyżem Wolności i Solidarności oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 31 stycznia 2020 r. w Gliwicach.